Svar Hafrannsóknastofnunarinnar

“Samantekt: Nýlegar rannsóknir Hafrannsóknastofnunarinnar í Breiðafirði

Samfelldar hitamœlingar við strendur Íslands
Á 9 stöðvum við landið eru síritandi hitamælar sem safna gögnum um hita á klukkustundar fresti. Með reglubundnum hætti er lesið af þessum mælum og gögnin eru sett inn á opinn gagnabanka Hafrannsóknastofnunarinnar. Einn þessara mæla er í Flatey á Breiðafirði og má nálgast gögnin úr honum á slóðinni http://www.hafro.is/Sjora/undir umhverfisgögn.

Vistfrœðirannsóknir í Breiðafirði
Í samvinnu við sjávarrannsóknasetrið VÖR í Ólafsvík hefur Hafrannsóknastofnunin unnið að rannsóknum á ástandi sjávar og svifsamfélögum í Breiðafirði. Markmið rannsóknanna er að meta magn og tegundasamsetningu svifþörunga í firðinum og samband þess við eðlis- og efnafræðilega eiginleika sjávar. Safnað hefur verið með reglubundnum hætti, á öllum árstímum, sjósýnum og sýnum á svifþörungum á tveimur sniðum yfir Breiðafjörð. Annað sniðið liggur í norður frá Rifi yfir að Skor, en hitt liggur til norðurs yfir fjörðinn frá Stykkishólmi. Söfnunin hófst árið 2007 og henni mun ljúka í desember 2009. Samhliða þessum rannsóknum vinna Hafrannsóknastofnunin og Vör saman að rannsóknum á breytileika á svifdýrasamfélögum í Breiðafirði eftir svæðum, árstíma og árum.

Eiturþörungavöktun
Á tveimur stöðum í innanverðum Breiðafirði, við Stykkishólm og við Flatey, eru tekin sýni á vikufresti til rannsókna á eiturþörungum í firðinum sem geta valdið skelfiskeitrun. Ef vart verður við eiturþörunga er þéttleiki þeirra mældur. Niðurstöður þessara rannsókna er birtur jafnóðum á vefsíðu stofnunarinnar (http://www.hafro.is/voktun/breida.htm) og þar er einnig birt viðvörun ef talin er hætta á skelfiskeitrun á svæðinu. Árleg samantekt á niðurstöðum er einnig birt í skýrsluformi á vefsíðunni.

Rækjurannsóknir
Fyrirhugað er að rannsaka þéttleika og útbreiðslu rækju í utanverðum Breiðafirði á árinu. Farið verður í 5 daga rækjukönnun við Snæfellsnes um mánaðarmótin apríl – maí. Könnunin fer fram í Jökuldjúpi, Kolluál og í Breiðafirði en á því svæði er talið að einn og sami stofninn haldi sig. Tilgangurinn er tvíþættur. Reiknuð er út stofnstærð rækju á þessum þremur svæðum og út frá því ráðlagt um veiðar á svæðinu. Þá er einnig metið hvort forsendur eru til að leyfa rækjuveiðar með fiskiskilju inni á Breiðafirði út frá líklegum aukaafla, þorski og ýsu.

Hörpudiskrannsóknir
Árlega er gerð úttekt á stofnstærð og ástandi hörpudiskstofnsins í Breiðafirði. Samtals eru tekin um 100 sýni, víðs vegar um innanverðan fjörðinn, með hörpudiskplógi til rannsókna. Athugað er ástand hörpudiskstofnsins, nýliðun og sýking, meðafli af öðrum botnhryggleysingjum er einnig rannsakaður. Þáttur í þessum rannsóknum er unnin í samvinnu við tilraunastöð Háskólans í meinafræðum, Keldum.

Árstíðabundnar breytingar á þyngd líffœra hörpudisks
Tilgangur verkefnisins er að fylgjast með breytingum í líffæraþyngd hörpudisks í Breiðafirði og ákvarða hvort sú hnignum sem varð í þyngd líffæra (kynkirtlar og samdráttarvöðvi) um og eftir aldamótin sé að ganga til baka. Sýnum er aflað með leigubátum frá föstum stöðvum við Þórishólma og á Bjarneyjasundi og þau mæld og vegin í útibúinu í Ólafsvík.

Staðbundinn smáþorskur í Breiðafirði
Verkefninu er ætlað að meta hreyfanleika smáþorsks í innanverðum Breiðafirði, hvort þarna
sé á ferðinni smávaxinn staðbundinn stofn eða hvort um uppeldisstöðvar þorsks, sem kemur annars staðar að, sé að ræða. Verkefnið felst aðallega í merkingum á þorski og greiningu á endurheimtum og hafa 2000 fiskar þegar verið merktir.

Rannsóknir á fœðu fiska
Í samvinnu við sjómenn á fiskiskipum sem veiða með handfæri, línu og netum í Breiðafirði er safnað með reglubundnum hætti þorsk-, ýsu- og ufsamögum til rannsókna á fæðu þessara fiska eftir svæðum og árstíma.

Stofnstœrð síldar
Á hverjum vetri þegar síldin þéttir sig og leggst í dvala inni á fjörðum er stofnstærð hennar mæld með bergmálsmælingum og rannsóknum á stærðar- og aldursdreifingum á sýnum af síldinni. Á undanförnum árum hefur síldin safnast saman í sunnanverðum Breiðafirði og verið mæld þar. Taldar eru líkur á að það endurtaki sig í byrjun næsta vetrar.

Rannsóknir á sýkingu Icthyophonus í síld
Á undanförnum mánuðum hefur mælst sýking af völdum Icthyophonus hoferii í stórum hluta síldarstofnsins. Fylgst er náið með sýkingu í stofninum og verður því haldið áfram með reglubundnum hætti yfír árið. Stærsti hluti íslenska síldarstofnsins hefur haldið sig inni á sunnanverðum Breiðafirði á veturna undanfarin ár. Á þessu ári hefur sýkingin verið skoðuð í Breiðafirði í nokkrum leiðöngrum og er búist við að þegar síldin gengur inn á fjörðinn í haust færist rannsóknir á sýkingu síldarinnar einnig aftur í fjörðinn.

Stofnstœrðarrannsóknir ýmissa nytjafiska
Hafrannsóknastofnunin veitir ráðgjöf til stjórnvalda um nýtingu yfir 30 stofna nytjadýra í sjó. Ráðgjöfin byggir meðal annars á veiðiskýrslum, magni og aflasamsetningu veiðiskipa. Gagnasöfnun fyrir mat á nytjastofnunum fer m.a. fram úr afla fiskiskipa sem veitt hafa í Breiðafirði og eru þáttur í mati á stofnstærð og stofntengdum þáttum í mörgum fiskistofnum.

Stofnmœlingar botnfiska
Í árlegri stofnmælingu botnfiska að vori, svokölluðu „togararalli”, eru tekin sýni með botnvörpu á 4 stöðvum í utanverðum Breiðafirði til rannsókna á þéttleika og tegundasamsetningu botnfiska. Markmið verkefnisins er að meta stærð botnlægra fiskistofna og treysta vísindalegan grundvöll fiskveiðistjórnunar.

Stofnmæling botnfiska að haustlagi
Helsta markmið þessa verkefnis Hafrannsóknastofnunarinnar er að afla upplýsinga um lífshætti og stofnvísitölu helstu botnfiska umhverfis Ísland, allt niður að 1500 m dýpi. Þrjár sýnatökustöðvar eru í utanverðum Breiðafirði.

Stofnmœling hrygningaþorsks með þorskanetum
Markmið rannsóknanna er að meta stærð hrygningarstofns þorsks, með því að meta árlega magn kynþroska þorsks er fæst í þorskanet á hrygningarstöðvum og breytingar í gengd hrygningarþorsks á ýmsum hefðbundnum netaveiðisvæðum. Einnig er um að ræða alhliða gagnasöfnun um ýmsa líffræðilega þætti er snerta hrygningarstofn þorsks á þessum árstíma, bæði fyrir stofnmat og almenna þekkingu t.d. aldurs- og lengdarsamsetning, kynþroskahlutfall, stofngerð. Í árlegu „netaralli” eru sýni til rannsókna tekin með netum á um 20 stöðvum í utanverðum Breiðafirði.

Hvalatalning úr flugvél
Hvalatalning úr flugvél mun fara fram í júní og júlí 2009. Fylgt verður hefðbundnum leitarlínum sem afmarkast í stórum dráttum af landgrunni Íslands. Megin markmiðið er að meta fjölda hrefna á svæðinu en allar hvalategundir eru skráðar. Breiðafjörður er eitt af þeim svæðum sem talningar verða gerðar á.
Söfnun upplýsinga um ferðir hvala í tengslum við hvalaskoðun
Hafrannsóknastofnunin hefur á undanförnum árum haft samstarf við hvalaskoðunarfyrirtæki um gagnasöfhun í hvalaskoðunarferðum. Meðal samstarfsaðila eru Sæferðir sem gerir út hvalaskoðunarferðir frá Stykkishólmi og Ólafsvík.

Krœklingsrannsóknir
Tilgangur rannsóknanna er að kortleggja möguleika á veiðum á kræklingi sem vex við náttúrulegar aðstæður í Hvammsfirði, svo sem m.t.t. markaðsetningar, en einnig m.t.t. áframeldis. Rannsóknin fer fram í Hvamnsfirði og er unnin í samvinnu við Atlantsskel ehf og Breið ehf.”

Hér fyrir neðan má nálgast skýrsluna:

Bottom Trawling and Scallop Dredging in the Arctic Impacts of fishing on non-target species, vulnerable habitats and cultural heritage. Höfundar: Elena Guijarro Garcia (ed.), Stefán A. Ragnarsson, Sigmar A. Steingrímsson, Dag Nævestad, Haukur Þ. Haraldsson, Jan H. Fosså, Ole S. Tendal og Hrafnkell Eiríksson í samtstarfi við Unni Skúladóttur, Rikke Frandsen og Helle Siegstad.
http://norden.org/pub/miljo/miljo/sk/TN2006529.pdf